МАҢҒЫСТАУ ОБЛЫСЫ ТҰРАҚТЫ ДАМЫП КЕЛЕДІ (26 / 11 / 2019)

ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУ

Бүгін Маңғыстау облысының әкімі Серікбай Трұмовтың сөзінше, өңір экономикасының дамуы соңғы 3 жылда 3,7%-ға өскен. Ішкі өңірлік өнім – 1,5 трлн.теңге, Жан басына шаққандағы өңірлік өнім көрсеткіші бойынша облыс республикада Атырау, Алматы, Нұр-Сұлтан қаласынан кейін 4-ші орында тұр.

Өнеркәсіп өнімінің көлемі - 2,4 трлн. теңге немесе 100,2% Бұл елімізде өндірілген өнімнің 10%-ы яғни республикада Атыраудан кейінгі 2-орын. Аатап айтқанда, тау-кен өндірісі – 2,2 трлн. теңге, мұнай өндіру - 15 млн.тонна, ал табиғи газ өндіру болса – 2,5 млрд.текше метр.

Өңдеу өнеркәсібінінің көлемі - 139 млрд.теңгеге жеткен. Нақтырақ айтар болсақ, Өңдеу өнеркәсібінің эспорты 47,3 млн.АҚШ долларын құрап, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 20,3%-ға артты.

Құрылыс жұмыстарының көлемі – 135 млрд. теңге болса, ауылшаруашылығы өнімінің көлемі- 15 млрд.теңге,

ИНВЕСТИЦИЯ ТАРТУ

«Президенттің біздің алдымызға қойған негізгі міндеттерінің бірі— инвестиция тарту деген өңір басшысы бұл бағыттағы жұмыстарға да кеңінен тоқталды. Оның айтуынша, жыл басынан бері 2,9% өсіммен 445 млрд.теңге инвестиция тартылған. Өңірде шетелдік капиталмен 49 елден 763 кәсіпорын жұмыс жасайды. Олардың 300-і Ресейдікі, 60-ы Қытайдікі, 56-сы Әзірбайжандікі. Қалғандары: Нидерланды - 36 кәсіпорын, Өзбекістан - 34 кәсіпорын, АҚШ– 29 кәсіпорын, Иран- 28 кәсіпорын, Түркия– 21 кәсіпорын және т.б.

Биыл облыста құны 29 млрд.теңгені құрайтын 10 инвестициялық жобаны іске асыру жоспарланған болсы, бүгінгі таңда солардың 19 млрд теңгені құрайтын 5 жобасы пайдалануға беріліп, 350 адам жұмыспен қамтылды.

Әкімнің мәлімдеуінше, өткен аптада өңірдің экономикалық дамуына оң серпін беретін жаңа жобалар құрылысы басталған. «Ол біріншіден, мұнайхимия өндірісіне қажетті метонол мен олефин шығаратын құны – 1,8 млрд. АҚШ доллар болатын зауыт құрылысы. Жоба «Ақтау» теңіз порты» арнайы экономикалық аймағында іске асырылады»,-деді Серікбай Трұмов. Ал екінші жоба—Каспий теңізінде талшықты-оптикалық байланыс желісі құрылысы Әзірбайжан елімен бірлескен жобасы екен.

БАСПАНА МӘСЕЛЕСІ ҚАЛАЙ ШЕШІЛУДЕ

Маңғыстау өңірінде «Нұрлы жер» бағдарламасы аясында 961 мың шаршы метр тұрғын-үй пайдалануға беріліпті.

Облыста құны 22 млрд.теңгені құрайтын 32 жоба іске асырылуда. «Негізгі мақсат – тұрғындарды, оның ішінде халықтың әлеуметтік осал топтарын (мүгедек балалары бар, көпбалалы аз қамтылған отбасылар, жетім және ата-ана қамқорынсыз қалған балалар) қолжетімді тұрғын үймен қамту. Бүгінде облыста аталған категорияда 8 491 отбасы бар.

Ағымдағы жылы 1,2 млн.шаршы метр тұрғын үйді қолданысқа беруді жоспарлап отырмыз. Осы үйлердің біраз бөлігі аз қамтылған отбасыларына берілетін болады. Сонымен қатар, халықтың әлеуметтік осал топтарын қол жетімді тұрғын-үймен қамту мақсатында тұрғын үй сертификаттарын беру (212 сертификат мақұлданды, 17 сертификат алынды) және Ақтау қаласынан пәтер сатып алу шаралары қабылданды (1,7 млрд.теңгеге 205 пәтер)»-деді әкім.

ӨҢІРДІ ДАМЫТУ

«Өңірлерді дамыту» бағдарламасы аясында елді мекендерді сумен қамту жұмыстары жүргізілуде. «Өңірде су мәселесі бар. Су тапшылығы күніне 35 мың текше метрді құрайды. Осы мәселені шешу мақсатында қазіргі таңда «Каспий» су тұщыту зауытының тәуліктік қуатын 40 мыңға дейін кеңейту жұмыстары басталды. Жоба құны 10,6 млрд.теңге, республикалық Бюджеттен 1 млрд.теңге бөлінді»-деген С.Трұмов сонымен қатар, «Кендірлі» аймағында (50 мың т.м), Құрық ауылында (45 мың т.м) және «Қаражанбас» кенорнында (17 мың т.м), барлығы 112 мың текше метрді құрайтын су тұщыту зауыттарын салу жоспарланды. Осы жобалардың іске асуы бізге су өндіру көлемін 130 мың текше метрге дейін жеткізуге мүмкіндік береді»,-деді.

Өңірде ауылдарды орталықтандырылған ауыз сумен қамту көрсеткіші - 69%, жыл соңында 75%-ға жеткізу жоспарланды (халық санына шаққанда - 93%).

ТРАНЗИТТІК ЖӘНЕ КӨЛІК-ЛОГИСТИКАНЫ ДАМЫТУ

Бүгінде Маңғыстау автомобиль жолы, темір жол, су және әуе жол қатынасы шоғырланған еліміздегі жалғыз өңір. Облыс магистралды желілермен толық қамтылған. Ағымдағы жылы шілде айында «Бейнеу – Ақжігіт – Өзбекстан шекарасы» (84 км, 5,8 млрд.тенге) автожолы қолданысқа берілді.

Қазір «Жетібай-Жаңаөзен-Түркменістан шекарасы» (14,9 млрд.тенге, 73 км) автомобиль жолының құрылысы жүруде.

Ауылішілік жолдарды дамыту тұрақты бақылауда.

«Ауыл – Ел бесігі» бағдарламасы аясында үйге дейін жол қағидатымен 3 ауылда 12 жолдың орта жөндеу жұмыстары жүруде.

Жалпы ағымдағы жылы ауылішілік жолдардың құрылысы мен жөндеуіне 7 млрд.теңге бөлінді (құрылыс - 33 жол, 280 км, 3,7 млрд.теңге, орта жөндеу - 23 жол, 295 км, 3,2 млрд.теңге).

ТУРИЗМДІ ДАМЫТУ

Бірінші кезекте Ақтау қаласының курортты аумағын дамыту белгіленді (теплый пляж).

2018 жылғы тамызда Ақтау қаласында Каспий Саммиті өтті. Саммит барысында барысында барлық мемлекет басшылары Каспий теңізінің қазақстандық жағалауында туризмді дамыту үшін өңірдің әлеуеті жоғары екенін атап өтті. Бұл бағытта Елбасының арнайы тапсырмасы берілді.

Қазір Ақтау қаласында Түркиялық инвесторлардың (Сембол Контракшн) қатысуымен құны 57 млрд.теңге болатын 500 орынға арналған туристік қонақ үй кешенінің құрылысы жүруде. Нысанның 1-ші кезеңі 2020 жылдың соңында іске қосылады (600 жұмыс орны құрылады).

Қажетті мамандар қазірден бастап арнайы оқытудан өтіп жатыр.

Туризмді толыққанды дамыту мақсатында жағажай аумағында жолдар құрылысы, су, газ және электрмен қамту жобалары жасақталып, құрылыс жұмыстарын жүргізетін мердігерлер анықталды. Республикалық бюджеттен 4 млрд.теңге бөлінді:

- МАЭК су жинау каналынан Құрық паром кешеніне дейінгі жол құрылысына – 3,3 млрд.теңге;

- жағажайдан Сарша жеріне дейін газ тарату желілері құрылысына – 400 млн.теңге;

- Өмірзақ ауылынан жағажайға дейін және «Шора» каналы арқылы автомобиль жолдары құрылысына – 250 млн.теңге.

КӘСІПКЕРЛІКТІ ДАМЫТУ

«Мемлекет басшысының біздің алдымызға қойған талаптарының бірі – орта бизнесті дамыту арқылы жаға жұмыс орындарын ашу»,-деді Маңғыстау облысының басшысы.

Өңір экономикасында шағын және орта бизнестің үлесі - 22,5%. Олардың саны 6,5%-ға артып 54 мың бірлікті құрап отыр (2018 жыл 10 ай – 50 мың бірлік).

«Бизнестің жол картасы» бағдарламасы іске қосылған 2010 жылдан бері облыста 87 млрд.теңгеге 935 жоба, оның ішінде ағымдағы жылы 4 млрд.теңгеге 170 жоба субсидияланған.

Нәтижесінде: 4 797 астам жұмыс орны құрылып, 13 636 жұмыс орны сақталып, бюджетке 70 млрд.теңге салық төленген. Ал Ал өндірілген өнім көлем 1,1 трлн.теңгеге жеткен. Биыл өткен жылмен салыстырғанда 2,5 есе өсіммен 2,2 млрд.теңге микрокредит бөлінді (ауыл кәсіпкерлеріне - 1,5 млрд. теңге, қала кәсіпкерлеріне – 699 млн.теңге). Нәтижесінде 279 жоба іске қосылып, 397 жаңа жұмыс орындары құрылған. «Нұр капитал» өңірлік бағдарламасы бойынша 2,2 млрд.теңгеге 113 жоба қаржыландырылып, 932 жаңа жұмыс орны ашылған.

Шағын және орта бизнесті дамыту бағытында атқарылған жүмыстар нәтижесінде 30 мыңнан астам жаңа жұмыс орны құрылып, жұмыссыздық деңгейі - 4,8%-ға дейін төмендеді.

Кәсіпкерлікті дамыту бағытында «Атамекен» кәсіпкерлер палатасының қолдауымен Жаңаөзен қаласында «Кәсіп түбі – нәсіп» жобасы іске асырылуда. Бұл жоба экономикасы тек бір салаға тәуелді Жаңаөзен қаласы үшін өте маңызды және қалада жаңа жұмыс орнын ашудың бірден-бір мүмкіндігі. Жоба аясында қаланың жұмыссыз тұрғындарына өз ісін бастау үшін арнайы консультациялық көмектер беріледі. Жалпы биыл Жаңаөзен қаласы бойынша «Бастау бизнес», «Жас кәсіпкер» бағдарламалары бойынша 491 адам оқытудан өтіп, 37 млн.теңгеге 77 жоба іске асқан.

ЖАҢАӨЗЕННІҢ ЖАЙЫ

Жаңаөзен қаласының әлеуметтік-экономикалық даму көрсеткіштері тұрақты деңгейде екен. Халық саны соңғы 10 жылда 1,3 есеге артып (32%), бүгінгі таңда 153 мың адамды құраған. Қала экономикасы негізінен өнеркәсіп өндірісіне бағытталған, оның ішінде мұнай-газ өндірісі – 88%, өңдеу өнеркәсібі – 8% құрайды.

Қалақұрушы кәсіпорын – ӨзенМұнайГаз компаниясы жылына 5,5 млн.тонна мұнай өндіреді, оның өңірдегі үлесі - 30%.

Әкімнің сөзінше, Жаңаөзен қаласын дамыту шаралары Кешенді жоспарға сәйкес жүргізілуде.

ӘЛЕУМЕТТІК САЛА ӘЛЕУЕТІ

Облыста балабақшамен қамту көрсеткіші 97%, жыл соңында көрсеткішті 100%-ке жеткізу күн тәртібінде тұр екен. Жыл басынан бері жеке инвестиция есебінен 1978 орындық 27 балабақша пайдалануға берілген. Маңғыстау облысы әкімінің сөзінше, өңірде апатты жағдайдағы мектептер жоқ.

Биыл жалпы сыйымдылығы 3100 орын болатын 5 мектептің құрылысы жүргізіліп, 2 мектеп пайдалануға берілген. Қалған 3 жаңа мектеп (Ақтау - 900 орындық, Батыр - 960 орындық, Ақшұқыр - 600 орындық) құрылысы келесі оқу жылында тапсырылады.

Үш ауысымдық оқытуды болдырмау мақсатында демографиялық өсім ескеріле отырып (оқушылар контингенті жыл сайын 10 мыңға артып отыр) 16 544 орынға арналған 21 мектептің құжаттары жасақталуда.

Денсаулық сақтау жер қойнауын пайдаланушы компаниялар қаржысы есебінен Ақтау қаласында онкологиялық орталықтың (NCOC) және Жаңаөзен қаласында медициналық орталықтың (Өзенмұнайгаз) құрылыстары қайтадан басталған.